Wie ooit de film Life of Brian van Monty Python heeft gezien, zal zich ongetwijfeld de scène herinneren, waarin Reg, voorzitter van de People’s Front of Judea, bijna hysterisch vraagt wat de Romeinen hebben bijgedragen aan het welzijn van de Israëlieten. Het antwoord is veelomvattend, maar niet compleet…
Om uw geheugen op te frissen nog even het citaat van de onnavolgbare John Cleese in de rol van Reg: “All right, but apart from the sanitation, the medicine, education, wine, public order, irrigation, roads, a fresh water system and public health. What have the Romans ever done for us?” Het antwoord: zij gaven ons kurk! Nou ja, ook de Grieken en zelfs al de Egyptenaren gebruikten kurk om hun amfora’s mee af te sluiten, maar de Romeinen introduceerden het gebruik van kurk in West-Europa. Er is zelfs een amfoor uit de derde eeuw bewaard gebleven met nog drinkbare wijn… Naar het schijnt. Met het ineenstorten van het Romeinse Rijk ging ook het gebruik van kurk als sluiting verloren. Pas in de 15de eeuw werd kurk herontdekt en kregen kurken ongeveer de vorm zoals wij die vandaag kennen.
Creatief met kurk
Kurk is de schors van een boom genaamd Sobreiro, kurkeik. Door zijn bijzondere eigenschappen is kurk multi-inzetbaar. Het is bestand tegen vuur en insecten, flexibel, licht van samenstelling, volledig biologisch afbreekbaar, antiallergisch en waterdicht. De Romeinse legioenen liepen niet voor niets op sandalen met zolen van kurk voor een gegarandeerd soepele tred.
Het unieke aan de kurkeik is dat de schors weer aangroeit. Het beschermt de boom tegen hitte, kou en bosbranden. Nadat de boom is geplant, duurt het ongeveer 25 jaar voordat de eerste laag schors kan worden weggesneden. Vervolgens duurt het ongeveer 10 jaar tot de volgende keer. Gelukkig wordt de kurkboom 200 jaar oud. Maar geduld is een schone zaak. Portugal is de grootste producent van kurken met een aandeel van 55%. Spanje volgt met ongeveer 30%. In totaal wordt jaarlijks ongeveer 200.000 ton kurk gebruikt in de wijnindustrie en een flessenkurk van goede kwaliteit kost al snel 25 cent. Kurk is dus big business. Het heeft alleen één nadeel. Net als de mens kan ook kurk uitdrogen en verliest het zijn elasticiteit. Kurk en mens moeten dus altijd vochtig blijven. De Romeinen wisten dit. Maar liefst 2 liter wijn per dag zat standaard in het rantsoen van een soldaat. Niks geen two can rule! (sic)